Ελεύθυρος Τύπος, 9/11/2008
Ακτιβιστές με ρόδες
Η αρχή έγινε τη δεκαετία του ’80 από μια παρέα Αθηναίων: με μια αφισοκόλληση και με την έκδοση ενός περιοδικού που κυκλοφόρησε μόνο δύο τεύχη. Οι πρώτες ποδηλατοπορείες δεν συγκέντρωσαν πάνω από 50 άτομα, ενώ μεμονωμένες φυσιολατρικές πρωτοβουλίες (εκδρομές με ποδήλατα στη φύση κ.ά.) διαδίδονταν μόνον από «στόμα σε στόμα» στις γειτονιές. Χρόνο με το χρόνο οι πενήντα έγιναν 100, 200, 500. Ομάδες ποδηλατικού ακτιβισμού «ξεφύτρωσαν» απ’ άκρη εις άκρην της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Χανιά, Ρέθυμνο κ.ά.). Και πλέον σχεδόν είκοσι χρόνια μετά τα πρώτα βήματα για την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου στην Αθήνα χιλιάδες άνθρωποι κάνουν «ορθοπεταλιές», μεταφέροντας ένα κοινό μήνυμα: «Το ποδήλατο δεν είναι καρτ ποστάλ από το παρελθόν. Είναι η λύση μετακίνησης για τον 21ο αιώνα».
Περίπου 2.500 «ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ» λειτουργούν σήμερα συντονισμένα. Με δυναμικές δράσεις - «προσφύγαμε στο ΣτΕ για να επιτραπεί η μεταφορά ποδηλάτων στο μετρό»- και μαζικές συγκεντρώσεις- «4.000 συμμετείχαν στην ποδηλατοπορεία του Απριλίου στην Αθήνα». Τα αιτήματά τους φθάνουν στα υπουργικά γραφεία και στα δημαρχεία. Διοργανώνουν ημερίδες και συναντήσεις με τη συμμετοχή διακεκριμένων επιστημόνων, μηχανικών και συγκοινωνιολόγων.
Απροσάρμοστη
«Αλλά, δυστυχώς, η Αθήνα παραμένει η μοναδική ευρωπαϊκή πόλη που δεν έχει “προσαρμοστεί” στο ποδήλατο. Ούτε καν... στον πεζό», λέει η 48χρονη Λυδία Χατζηαλεξίου. Είναι από τις πρώτες που χρησιμοποίησε αποκλειστικά το ποδήλατο για τις μετακινήσεις της στην πόλη και ιδρυτικό μέλος του πρώτου συλλόγου ποδηλατών με την επωνυμία «Φίλοι του Ποδηλάτου» (από το 1997 ο σύλλογος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών). Η κυρία Χατζηαλεξίου μένει στο Χαλάνδρι, έχει μηχανάκι και αυτοκίνητο. «Είναι και τα δύο σχεδόν... σε αχρηστία! Προτιμώ την ευελιξία από το βασανιστήριο του μποτιλιαρίσματος. Οχι ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι για τον ποδηλάτη, όπως η κακή οδηγική συμπεριφορά των Αθηναίων».
Ο 33χρονος Φίλιππος Φραγκούλης και η 28χρονη Βάσια Χιώτη ανήκουν στο «σκληρό πυρήνα» των «ΠΟΔΗΛΑΤισσΩΝ», της πρώτης αθηναϊκής κίνησης πολιτών για το ποδήλατο με καθαρά ακτιβιστικό χαρακτήρα: «Σε μόλις 10 λεπτά κατεβαίνω με το ποδήλατο από το σπίτι μου στο Μετς στη δουλειά μου στην Ακαδημίας. Αποφεύγω τους μποτιλιαρισμένους δρόμους και ακολουθώ “ξεκούραστες” διαδρομές μέσα από την Πλάκα, ανακαλύπτοντας καθημερινά τις κρυμμένες ομορφιές της πόλης. Το ευχάριστο είναι ότι πλέον συναντώ τουλάχιστον 10-15… διαφορετικούς κάθε μέρα ποδηλάτες μέχρι να φθάσω στον προορισμό μου. Πριν από λίγα χρόνια αυτό ήταν αδιανόητο. Η δουλειά μου θα μεταφερθεί στο Γέρακα. Και εκεί με το ποδήλατο θα πηγαίνω και μάλιστα πιο γρήγορα από τα Ι.Χ.! Το έχω δοκιμάσει: Σε πέντε λεπτά είμαι στο μετρό, κατεβαίνω Δουκίσσης Πλακεντίας και απομένουν περίπου 2 χιλιόμετρα μέχρι τη δουλειά. Σε 45’ έφθασα», λέει ο κ. Φραγκούλης. «Τα πράγματα βέβαια δεν είναι καθόλου ρόδινα για τον ποδηλάτη. Παίζω το παιχνίδι “απόφυγε το εμπόδιο. Μπορείς!”. Ποδηλατόδρομοι ή ποδηλατολωρίδες δεν υπάρχουν και οι λίγοι πεζόδρομοι καταλαμβάνονται συνήθως από καθετί άσχετο εκτός από πεζούς... Αυτοκίνητα, μηχανάκια, τραπεζοκαθίσματα».
Είσοδος και στο μετρό
Η τελευταία και πιο σημαντική, όπως λένε οι ποδηλάτες, διεκδίκησή τους είναι να επιτραπούν τα ποδήλατα στο μετρό. «Δεν είμαστε υπερβολικοί. Το μόνο που ζητούμε είναι να μπορούμε να μεταφέρουμε τα ποδήλατά μας τις ώρες που υπάρχει χώρος στα βαγόνια. Και στο “ανόητο” επιχείρημα ότι υπάρχει ο κίνδυνος να… χαλάσει η εικόνα του “καθαρού” μετρό, απαντούμε ότι και τα μετρό της Κοπεγχάγης, του Όσλο ή του Μόντρεαλ, που δίνουν εξίσου μεγάλη σημασία στην καθαριότητα με αυτό της Αθήνας, εξυπηρετούν τους ποδηλάτες». Ζητούν, παράλληλα, οικονομικά κίνητρα προκειμένου να επεκταθεί η χρήση του «πιο οικολογικού μέσου μετακίνησης». Όπως περιγράφουν, στην Αγγλία, όπου η κυβέρνηση «διαφημίζει» το ποδήλατο με τηλεοπτικά σποτ και καμπάνιες, υπάρχει φορολογική ελάφρυνση για όσους αγοράσουν ποδήλατο.
Μέχρι σήμερα πάντως η μοναδική ελληνική πόλη που έχει «περπατήσει» στα χνάρια της… ποδηλατικής Ολλανδίας είναι η Καρδίτσα που διαθέτει ένα ασφαλές ποδηλατικό δίκτυο (14 χλμ. εντός και εκτός του κέντρου) στο οποίο «τρέχουν», σύμφωνα με υπολογισμούς, πάνω από 15.000 πολίτες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Σύμφωνα με μελέτη του συγκοινωνιολόγου, καθηγητή του ΕΜΠ κ. Θάνου Βλαστού, το... πεντάλ και το περπάτημα καλύπτουν το 60% των μετακινήσεων στην Καρδίτσα.
Η αλυσίδα του ακτιβισμού
- 1986: Πραγματοποιούνται οι πρώτες ποδηλατοπορείες (ελάχιστη συμμετοχή). Δημιουργείται ο σύλλογος «Φίλοι του Ποδηλάτου».
- 2000: Δημιουργείται η «Φυλή του Ποδηλάτου» με πιο ακτιβιστικό χαρακτήρα.
- 2001: Το ποδήλατο «διαφημίζεται» ολοένα και περισσότερο.
- 2004: Η απαγόρευση μεταφοράς των ποδηλάτων στον ΗΣΑΠ (το μέτρο εφαρμόστηκε κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες αλλά «έμεινε» και μετά την ολοκλήρωσή τους) «εκτοξεύει» τον… ποδηλατικό ακτιβισμό.
- 2006: Λειτουργεί το σάιτ www.podilates.gr. Αιτήματα των ποδηλατών κατατίθενται
σε υπουργεία, δήμους, ΜΜΜ.
- 2007: Πραγματοποιούνται τακτικά ημερίδες, εκστρατείες ενημέρωσης κ.ά.
Χάρτης για ασφαλείς ορθοπεταλιές
«Όχι σε “γιαλαντζί” ποδηλατοδρόμους οι οποίοι έχουν, κατά καιρούς, σχεδιαστεί για την Αθήνα» λένε οι ποδηλάτες, υποστηρίζοντας ότι το… αντίδοτο βρίσκεται ήδη στα συρτάρια τους. Με τη βοήθεια επιστημόνων, οι περίπου 2.500 «ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ» προχώρησαν στη χαρτογράφηση ενός ασφαλούς δικτύου «ξεκούραστων» ποδηλατικών διαδρομών (140 χλμ.) που καλύπτει κάθε γειτονιά του Λεκανοπεδίου. «Ενώσαμε το κέντρο με όλα τα προάστια και τον Πειραιά. Υπολογίζεται ότι ένα ποδήλατο μπορεί να μετακινηθεί από το κέντρο στη θάλασσα και από τα γύρω προάστια στο κέντρο σε μόλις 30 λεπτά. Η μελέτη μας όμως παραμένει στα αζήτητα. Οι αρμόδιες Αρχές φαίνεται πως επιμένουν ότι το ποδήλατο είναι μόνο για βόλτα στο πάρκο». Σε δύο χρόνια η Αθήνα αναμένεται να αποκτήσει δύο ποδηλατόδρομους συνολικού μήκους 22 χλμ. Ο ένας θα συνδέει τα πάρκα των Ιλισίων και της Πανεπιστημιούπολης μέσω του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδή και ο άλλος το Παναθηναϊκό Στάδιο με το Φαληρικό Ορμο. «Είναι ένα πρώτο βήμα αλλά δεν είναι αρκετό.
Χρειαζόμαστε ένα δίκτυο που να είναι πρακτικό, να εξασφαλίζει άνεση, ασφάλεια και ταχύτητα. Στα πάρκα και στους πεζόδρομους κυκλοφορούν ήδη ποδήλατα. Δεν μας εξυπηρετεί η κατασκευή και νέων μικρών ποδηλατολωρίδων, μήκους 500 ή 1.000 μέτρων, σε κάποιους δήμους, γύρω από πάρκα και πλατείες! Είναι πεταμένα λεφτά…» σχολιάζει ο 33χρονος Φίλιππος Φραγκούλης. Η 48χρονη Λυδία Χατζηαλεξίου λέει: «Μελέτες και σχέδια έχουν γίνει πολλά. Δυστυχώς παραμένουν ακόμα στα χαρτιά».
«Κάντε τη ζωή σας ποδήλατο»
«Στο εξωτερικό ολοένα και περισσότεροι πολίτες… κάνουν τη ζωή τους ποδήλατο! Στην Αγγλία δημιουργούνται νέες ποδηλατολωρίδες, στη Γερμανία οι ίδιοι βουλευτές διοργανώνουν ποδηλατοπορείες και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι αυτονόητη η συνύπαρξη αυτοκινήτων και ποδηλάτων σε κεντρικούς και συνοικιακούς άξονες.
Στην Ελλάδα κανείς δεν θέλει να “τα βάλει” με το Ι.Χ.», λέει η Λυδία Χατζηαλεξίου, μέλος των Φίλων του Ποδηλάτου. «Έχουμε μείνει… απελπιστικά πίσω», συμφωνεί και ο Φίλιππος Φραγκούλης των ΠΟΔΗΛΑΤισσΩΝ. «Είναι θέμα νοοτροπίας. Και στη χώρα μας δεν έχουμε “χωνέψει” την εικόνα ενός ποδηλάτου να τρέχει παράλληλα με το Ι.Χ.».
Διεκδικούν το αυτονόητο, όπως λένε, δηλαδή μια... ασφαλή θέση στο οδόστρωμα: «Είμαστε κι εμείς εδώ, ανάμεσά σας, για να σας υπενθυμίζουμε ότι υπάρχουμε. Και ότι οδηγούμε το πιο καθαρό δίτροχο».
Η κ. Χατζηαλεξίου έχει ζήσει για αρκετά χρόνια στη Γερμανία. «Πώς να συγκριθούν οι ελληνικές με τις γερμανικές πόλεις; Μιλάμε για έναν “παράδεισο” των ποδηλατών στις γειτονιές της Γερμανίας: ποδηλατόδρομοι και ποδηλατολωρίδες, σεβασμός των οδηγών προς τους ποδηλάτες. Εκεί όπως και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις είναι αυτονόητο ότι οι πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας θα χρησιμοποιήσουν το ποδήλατο, είτε για σύντομες “συνοικιακές” διαδρομές είτε για τις μεγάλες αποστάσεις. Όλες οι χώρες έχουν πλέον ποδηλατικές πόλεις», λέει η κ. Χατζηαλεξίου. Και μπορεί «μπροστάρηδες» να θεωρούνταν κάποτε μόνον η Ολλανδία, η Γερμανία ή η Σουηδία, ωστόσο «τα πράγματα έχουν αλλάξει και πλέον οι Ιταλοί, οι Ισπανοί, οι Γάλλοι ή και οι κάτοικοι των Βαλκανίων και φυσικά οι Αμερικανοί έχουν εντάξει τα ποδήλατα στην καθημερινότητά τους!
Έχουν μάλιστα κάνει ακόμα ένα βήμα. Στην Ευρώπη προωθείται τα τελευταία 2-3 χρόνια ο λεγόμενος ποδηλατικός τουρισμός. Πρόκειται για διακοπές ή για απλές εκδρομές σε διάφορα χωριά και πόλεις μέσω ειδικών ποδηλατικών διαδρομών. Η χώρα μας είναι η μοναδική που δεν έχει χαράξει τέτοιες “οικολογικές πορείες”».
ΕΥΑΓΓΕΛΟΔΗΜΟΥ ΕΛΕΝΗ
Το link του άρθρου εδώ.