Θα γράψω κάποιες σκέψεις εδώ με αφορμή το πρόσφατο τροχαίο που διαβάσαμε στο φόρουμ. Αυτό όπου μία μπετονιέρα σκότωσε μία ποδηλάτισσα 19 χρονών.
Αυτή η περίπτωση δεν με έκανε να σκεφτώ μόνον το θέμα της οδικής ασφάλειας, που είναι σημαντικό βέβαια, αλλά και άλλα πράγματα.
Σκεφτόμουν λοιπόν ότι αυτό το κορίτσι έκανε κουταμάρα... είναι ανοησία να πας να σταθείς με το ποδήλατο δίπλα σε ένα τόσο μεγάλο όχημα. Μετά όμως σκέφτηκα, ότι αυτό δεν συνέβη γιατί δεν ήταν έξυπνη να μην το κάνει, αλλά συνέβη γιατί δεν ήξερε. Γιατί δεν είχε καμία αίσθηση του κινδύνου και ελάχιστες εμπειρίες.
Ας αφήσουμε όμως αυτό το περιστατικό.. το θέμα είναι ότι βλέπουμε διαρκώς νέα παιδιά, δεκαοχτώ, δεκαεννιά, είκοσι χρονών και ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ πολύ βασικά πράγματα που αφορούν την επιβίωση τους στον κόσμο που ζουν.
Πάνε στο σχολείο, πάνε στο φροντιστήριο, μαζεύουν τόνους πληροφορίας όλα τους τα χρόνια, αλλά μόλις αφήσουν το σχολείο δεν ξέρουν πως να κυκλοφορήσουν στον δρόμο, δεν ξέρουν πως να διαχειριστούν τα οικονομικά τους, δεν έχουν διδαχθεί πως να χρησιμοποιούν την τεχνολογία ( ότι μάθουν τα μαθαίνουν μόνα τους σε κάθε κωλο site του δικτύου), δεν έχουν καμία ιδέα πως να κάνουν πολύ βασικά πράγματα της καθημερινότητας τους, να πλύνουν τα ρούχα τους, να φτιάξουν κάτι να φάνε, να αλλάξουν μια λάμπα.. ( λέω τώρα τυχαία παραδείγματα). ΜΙλάμε για ανθρώπους τυπικά ενήλικους με εμπειρίες δεκάχρονου παιδιού.
Είναι γενικότερα τίγκα στην πληροφορία και ανίκανα εντελώς να λειτουργήσουν στον έξω κόσμο.
Σε αυτό βέβαια φταίνε και οι υπερπροστατευτικοί γονείς, ( εδώ μου έλεγε μία γνωστή μου τις προάλλες ότι πάει και φέρνει την κόρη της 16 ετών παρακαλώ στο σχολείο), αλλά έχω αναρωτηθεί πολλές φορές αν τελικά το σχολείο που πηγαίνουν όλα αυτά τα παιδιά τους μαθαίνει και τίποτα το χρήσιμο και το πιο πρακτικό. Κάτι ρε αδελφέ που να έχει αντίκρυσμα στην καθημερινότητα τους.
Θα μου πείτε βέβαια τώρα, ότι αυτό θα έπρεπε να τους το μαθαίνει η οικογένειά τους. Αλλά εδώ ερχόμαστε στο θέμα ότι αυτή η οικογένεια είναι απούσα, γιατί συνήθως και οι δύο γονείς δουλεύουν και τα παιδιά λείπουν συνήθως πιο πολλές ώρες από το σπίτι από τους γονείς, ( αφού τραβιούνται και στα φροντιστήρια).
Άρα δεν θα έπρεπε να είναι αρμοδιότητα του σχολείου να μαθαίνει στα παιδιά μας ( γιατί όλα δικά μας είναι) και πέντε πιο αναγκαία, βασικά πρακτικά πράγματα της καθημερινότητας τους;
Αυτά τα παιδιά θεωρούνται ενήλικα μόλις πατήσουν τα 18 τους αλλά δεν είναι σε θέση να αφήσουν το πατρικό τους πριν φτάσουν τα τριάντα τους ( έτσι όπως φαίνεται).
Μιλάω τακτικά με έναν γνωστό μου μονιμά κάπου εκεί στον Έβρο που είναι υπεύθυνος ενός στρατοπέδου. Οι βραδυνές υπηρεσίες που κάνει είναι μιλάμε σαν να διευθύνει παιδικό σταθμό. Έχω ακούσει άπειρες φορές όταν μιλάμε στο τηλέφωνα διάφορα παιδιά που περνάνε από το γραφείο του να πάρουν άδεια εξόδου και είναι λες και του μιλάνε πεντάχρονα.
Να του λέει τώρα φαντάρος δεκαεννιά είκοσι χρονών , ( με φωνή βαριά), ότι θα περάσει η μαμά του να τον πάρει με το αυτοκίνητο να τον πάει στο ίντερνετ καφέ να μπει στο facebook ( το παιδί) και έτσι να μην έχει πρόβλημα ( ο γνωστός μου) γιατί θα γυρίσει στην ώρα του, αφού πάλι η μαμά του θα τον πάει πίσω στο στρατόπεδο. 
Έτσι πολλές φορές αν τηλεφωνήσω λίγο πιο αργά τον ρωτάω αν έχει πάει για ύπνο το νηπιαγωγείο, και αν είναι οκ η Μαίρη Πόπινς ( γκουβερνάντα τον αποκαλώ με τα ανήλικα που έχει εκεί πέρα)..
Μιλάμε ότι έχει απηυδήσει με αυτά που βλέπει και ακούει εκεί μέσα και αυτός και αναρωτιέται σε ποια γυάλα μεγαλώνουν αυτά τα παιδιά, ( πολλά εκ των οποίων του έχουν έρθει από κάποιες Ιατρικές, Νομικές κτλ σχολές).
Έλα ντε.. σε ποια γυάλα μεγαλώνουν;
έτσι είναι όπως τα λές.Πάλι θα περιαυτολογήσω, αλλα παλιότερα, χωνόμασταν στις αλάνες, τα μικρόβια, λάσπες, σημάδια από τα ποδήλατα, ουλές-παράσημα του δισκοβραχίονα στα πόδια μας, και δε παθαίναμε τίποτα.
Ο Θεός να την αναπαύσει τη κοπέλα, αλλα πρέπει και να μη ξύνουμε τη πλάτη μας στη γκλίτσα του τσοπάνη.Μεγάλο όχημα είναι, δε βλέπει, δε μπορεί να φρενάρει όπως ένα σμαρτάκι, δε γουστάρει να φρενάρει και όσο νάναι οφείλουμε να το σεβαστούμε ή να το "σεβαστούμε".
Κυκλοφορούσε ένας μύθος παλιά, ότι ένα παλληκάρι που είχε μηχανάκι έγινε μετά οδηγός φορτηγού, και κυνηγούσε για "γδικιωμό" τα μηχανάκια, επειδή λέει ένας φορτηγατζής παλιά του είχε σπάσει ένα πόδι με "επαφή".
Μπορεί να λέω χαζομάρες, και εγώ κάποτε όταν πέρναγαν ξυστά δίπλα μου έλεγα ο ηλίθιος..." ά...κοίτα πώς με σέβονται"! "καταλαβαίνουν ότι θα κρατήσω το τιμόνι σταθερότατοοοο"!
Μια φορά θα σπάσει η στάμνα.Ναί, "μέσ΄ τα όλα" όπως έλεγε και ο Βουτσάς σε μια ταινία, αλλα με σύνεση και πρόνοια, απλή λογική.Η νταλίκα έχει κάποιους τόνους να σύρει, ενώ εμείς λίγα κιλά.
Ελαφρύ το χώμα που θα την αναπαύσει.Κάθε ανάγνωση των thoughts, ας γίνει ένα μικρό μπουκαλάκι με μήνυμα στον ωκεανό της Ελληνικής θανατηφόρας ασφάλτου.Σέβομαι.
Ξέρετε τι γίνεται; Μιλάμε για μια γενιά η οποία είχε πρόσβαση σε ασύλληπτο όγκο πληροφοριών, ωστόσο δεν έμαθε ποτέ ούτε να ψάχνει, ούτε να τις διαχειρίζεται και εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα.
Όχι πολλά χρόνια πριν, σε μάθημα στο πανεπιστήμιο ο καθηγητής μάς ρώτησε τι λέξεις κλειδιά θα χρησιμοποιούσαμε για να βρούμε απάντηση σε κάτι πολύ συγκεκριμένο και παιδιά που είχαν μπει σε σχολή με πολύ υψηλή βάση (να γιατί οι βαθμοί δεν παίζουν ρόλο) κόλλησαν μέχρι να βρουν το ζητούμενο γιατί δεν ήξεραν πώς να το ψάξουν.
Για μένα ένας άνθρωπος είναι φυσιολογικό να μην ξέρει, αλλά αφύσικο να μην ξέρει να ψάξει.
Το θέμα του τι μας μαθαίνει το σχολείο είναι τεράστιο. Πρακτικά πράγματα όμως δύσκολα μας μαθαίνει και δεν φταίει το σχολείο μόνον. Είναι που πολλές φορές αυτοί οι δάσκαλοι κάνουν κουλά πράγματα και δεν βάζουν ασκήσεις στα παιδιά, πώς να μάθουν; Και δουλειά του παιδιού δεν είναι να κάνει και καμιά δουλειά στο σπίτι βοηθητική, αλλά να διαβάζει μόνο να μας φέρει καλούς βαθμούς. Τι να λέμε.
Οι δάσκαλοι δεν πρέπει να μαθαίνουν στα παιδιά αλλά να τους μαθαίνουν πως να μάθουν.
1950
Ρε συ αυτή η νέα γενιά πάει χαμένη. Εμείς στην ηλικία τους παίζαμε τη ζωή μας κορώνα-γράμματα με τους Γερμανούς κι αυτοί δεν ξέρουν πως να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.
.
.
.
1975
Ρε συ αυτή η νέα γενιά πάει χαμένη. Εμείς στην ηλικία τους δουλεύαμε από τα 12 μας χρόνια και αυτοί τώρα δεν μπορούν να πιάσουν ούτε το φτυάρι.
.
.
.
2000
Ρε συ αυτή η νέα γενιά πάει χαμένη. Εμείς στην ηλικία τους γυρνούσαμε μέρα νύχτα στο δρόμο και αυτοί σήμερα δεν ξέρουν να περάσουν το πεζοδρόμιο.
.
.
.
2025
Ρε συ αυτή η νέα γενιά πάει χαμένη. Εμείς στην ηλικία τους μπαίναμε στο ίντερνετ και τα γ@μούσαμε όλα και αυτοί δεν ξέρουν ούτε το ποντίκι να πιάσουν.
.
.
.
2050
κλπ κλπ κλπ
Αυτό που θυμάμαι από μικρός είναι οι παλιότερες γενιές να θεωρούν τη δική τους γενιά καλύτερη από τις επερχόμενες με το ίδιο μοτίβο να επαναλαμβάνεται ανεξαρτήτως συνθηκών, τρόπου ζωής, ή προσωπικές ιδιαιτερότητες μέχρι σήμερα και ενδεχομένως να συνεχίσει να επαναλαμβάνεται για πολλά χρόνια ακόμη.
Η νέα γενιά αποτελεί μία γενίκευση που υπάρχει μόνο στο κεφάλι μας.
Τα νέα παιδιά μπορούν και αναγνωρίζουν και να ανταπεξέρχονται στους κινδύνους που εγγυμονεί το περιβάλλον τους σχεδόν με τα ίδια ποσοστά επιτυχίας που όλοι οι συνομήλικοι τους το έκαναν, το κάνουν, και θα συνεχίσουν να το κάνουν. Κάποιοι τα καταφέρνουν καλύτερα, κάποιοι χειρότερα. Κάποιοι είναι περισσότερο τυχεροί κάποιοι λιγότερο.
Τέλος να μην ξεχάσω να αναφέρω ότι η περιβόητη δική μας γενιά, που μεγάλωσε στις αλάνες, που έπινε νερό από το λάστιχο, που, που, που... και είναι πιο μαγκιόρα από τις άλλες (είχε κυκλοφορήσει και ένα σχετικό κείμενο στο ιντερνετ που μας έκανε να φουσκώνουμε σαν γαλοπούλες για τη δική μας γενιά), είναι αυτή που γέμισε τον τόπο με αυτοκίνητα που μέχρι χτες έτρεχε στα μπουζούκια και πέταγε γαρύφαλα στις πίστες, αλλά σήμερα βιώνει σιωπηλά και αναντίρρητα όλα αυτά που συμβαίνουν χωρίς να τολμά να πει κουβέντα. Μόκο κάνει η γενιά των γαμάουα βλέποντας ειδήσεις όποτε γουστάρει. Στις 7 ή στις 8 (έχουμε και επιλογή τρομάρα μας).
+1000
Υπάρχει και σχετική ξένη ταινία "Μεσάνυχτα στο Παρίσι" που πηγαίνει 200 χρόνια πίσω με χρονομηχανή και λέγονται πάντα τα ίδια από τους "μεγάλους"
1. Το σχολείο έχει βασικό ρόλο να σε μάθει και βασικές γνώσεις και τρόπο να διαβάζεις και τρόπο να ψάχνεις για τα περαιτέρω (και πολλούς άλλους ρόλους, όχι τόσο σχετικούς με το παρόν θέμα).
Η ποιότητα όλων των λειτουργιών του σχολείου φθίνει χρόνο με το χρόνο.
Η ποσότητα της γνώσης αυξάνει.
Το ενδιαφέρον των μαθητών για το σχολείο μειώνεται και η ικανότητα "συγκέντρωσης" πρέπει να έχει σχεδόν εξανεμιστεί πλέον (είναι πολλές οι "σειρήνες" στη σημερινή εποχή, εμείς "τότε" είχαμε μόνο μουσική άντε και 2 κανάλια ΤιΒι του κώλου).
Άντε τώρα βάλτα όλα αυτά σε μια πρόταση και θα δεις ότι τα σκατά έχουν πάρει την ανηφόρα με τρελό ορθοπέταλο....
2. ένα βασικό σημείο που πολλοί κάνουν λάθος. Όταν πήγα στο "στρατό", με περίμεναν δύο εκπλήξεις. Παρουσιάστηκα Ιανουάριο (1998). Όλοι, σαν εμένα, εξ αναβολής λόγω σπουδών..... Αν και απόφοιτος ΕΜΠ, ήμουν από τους μικρούς και σε ηλικία και σε "γνώσεις" (είχαμε πάρα πολλούς μεταπτυχιακούς, μέχρι και καθηγητές πανεπιστημίου από εξωτερικό...). Ένιωσα ξαφνικά "λίγος".
Όταν πήγα στην 1η "τοποθέτηση/μετάθεση".... είχα πολλούς αναλφάβητους. Μιλάμε για το 1998.... και όμως υπήρχαν ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΙ. Μπορούσαν και "διάβαζαν" μόνο το όνομά τους (μάλλον ψιλο-αναγνώριζαν τους χαρακτήρες του ονόματός τους).
Επίσης είχαμε πολλά παιδιά ηλικίας 17-18 που ότι είχαν τελειώσει (και αν) το λύκειο και δεν είχαν φύγει ποτέ τους από το χωριό. Ναι το 1998....!!!!!
Το ότι έχουμε έναν κύκλο ανθρώπων μιας άλφα μόρφωσης, το ότι είμαστε και εμείς μια άλφα μόρφωσης, το ότι ζούμε στην πόλη και έχουμε εμπειρίες, προσλαμβάνουσες, βιώματα κλπ... δεν σημαίνει ότι όλοι είναι έτσι. Εκεί έξω, κάτι δεκάδες χλμ πιο έξω, τα πράγματα είναι διαφορετικά.
3. Η λάθος εκτίμηση του κινδύνου έχει να κάνει και με την εκπαίδευση και με την κοινή λογική και με τη συγκέντρωση/αφηρημάδα της στιγμής και με τον παράγοντα τύχη.
Προσωπικά πιστευώ - επειδή κανείς μας δεν ήταν μπροστά - πως δεν μπορούμε και δεν πρέπει να σταυρώνουμε ή να αθωώνουμε κάποιον έτσι απλά.
4. και ένα τελευταίο. Οταν ξεκινήσαμε τις δράσεις / κινητοποιήσεις για δημιουργία ποδηλατολουρίδων στην Αθήνα ήμουν 101% υπέρ. Τρέχαμε από Δήμο σε Δήμο και από συμβούλιο σε συμβούλιο.
Μετά το γύρισα λίγο, ήμουν πιο σκεπτικός, άκουσα και την άποψη των fix-άδων (πχ ο Άγης/"48χ17" ήταν ιδιαίτερα κατηγορηματικός).... Είναι και δύσκολοι καιροί - σιγά μην φτιάχνουμε φρου-φρου και αρώματα, εδώ ο κόσμος πεινάει.... ας τηρούν οι οδηγοί τον ΚΟΚ, ας υπάρχει αυστηρή τροχονόμευση, ας υπάρξει και έντονη παρουσία ποδηλατών στους δρόμους και όλα καλά.
ΑΛΛΑ ΤΕΛΙΚΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΤΣΙ. Δυστυχώς. ΠΡΕΠΕΙ να κάνουμε ΚΑΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟΛΩΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΟΥΣ. ΟΚ, ο Άγης και ο RockaRolla και η Wicca και δεν ξέρω ποιός άλλος κυκλοφορούν καθημερινά - τα ψιλοβγάζουν πέρα στο δρόμο με τους καννίβαλους ΙΧ-ήδες.
Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους? Γιατί να μην μπορεί το ανηψάκι μου 10 ετών να πάει με το ποδήλατο του ΚΑΙ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ στο σχολείο του όπως έκανα εγώ παλιά?
Γιατί η κυρία 55 ετών να μην μπορεί να πάει με ποδήλατο στη δουλειά της με χαλαρό - αργό ρυθμό?
Γιατί να πρέπει να είμαστε ή του καναπέ, ή του ΙΧ ή λυσσασμένοι ποδηλάτες με άγχος και 180 παλμούς στο δρόμο?
Αυτά.
Τι σχέση έχει αυτό που λες με το αν μαθαίνουν κάτι χρήσιμο τα πιτσιρίκια στο σχολείο;
Δεν θεωρώ κάποια γενιά καλύτερη ή χειρότερη από κάποια άλλη, ούτε έχω και εμμονές με το παρελθόν, ( και δεν έχω ζήσει άλλωστε την παιδική μου ηλικία την δεκαετία του 80 που ανέφερες, αλλά τη δεκαετία του 70).
Εμένα το θέμα μου είναι ότι το σχολείο δίνει πληροφορία, αλλά δεν δίνει γνώση και μεθοδολογία, ( όπως αναφέρθηκε πιο πάνω). Άλλο η πληροφορία και άλλο η γνώση που εμπεριέχει και την εμπειρία.
Βλέπουμε άτομα που έχουν πληροφορίες αλλά δεν είναι σε θέση να τις φιλτράρουν δημιουργικά, και έχουμε και άτομα που δεν είναι σε θέση να επιβιώνουν μόνα τους στην καθημερινότητα τους και σε πολύ βασικούς τομείς της.
Αυτό είναι εμένα που με προβληματίζει και όχι αν η γενιά τους είναι καλύτερη ή χειρότερη σε άλλα επίπεδα. ( που αυτή η "καλυτερότητα" είναι και κάτι εντελώς υποκειμενικό).
Τώρα αν θες να δούμε το θέμα συγκριτικά ανάμεσα στις εκάστοτε γενεές, θα κάνω την εξής ερώτηση.
Τι χρήσιμο έμαθε η δική μας γενιά στο σχολείο, ποια πρακτική γνώση πήραμε που μας ήταν χρήσιμη αργότερα στην ζωή μας;
αυτό χωράει πολύ συζήτηση.Τίποτα δέ μάθαμε στο σχολείο, οπου υποτίθεται οτι θα έπρεπε να μάθουμε τα πάντα.Ξερές γνώσεις, πλήν εξαιρέσεων.
Ξέρουμε να αγαπάμε; έχουμε γνώση της φιλίας, της ευγενούς άμιλλας; μπούλσιτ!
Στο φίλο Shirayuki: Σοφός δέν είναι εκείνος που τα ξέρει όλα, άλλωστε δέ γίνεται! Σοφός μάλλον είναι εκείνος που ξέρει πού να ψάξει για κάτι ! Στα σχολεία πάντως όσοοοο και ψάξουμε....τίποτα! Λίγοι οι καλοί δάσκαλοι-παιδαγωγοί ζωής.Αυτοί που θέλανε πραγματικά να μάθουμε.
Υποτίθεται όμως πως και η οικογένεια μπορεί να δώσει πολλά εφόδια, όμως πολλοί δέν έχουν τη πολυτέλεια αυτή.Ωστόσο πολλούς ορφανούς που βλέπουμε διακρίνονται και μάλιστα είναι καλύτεροι απο άλλους...
...εντελώς ΜΗΔΕΝΙΣΤΙΚΗ η άποψή σου.
Δεν ξέρω σε τι σχολείο πήγες... προσωπικά έχω εντελώς άλλη άποψη.
Έτυχα σε πολύ καλούς, σε καλούς, σε ανεκτούς, σε χάλια εκπαιδευτικούς. ΟΛΟΙ κάτι είχαν να δώσουν, από όλους κάτι πήρα. Μα από όλους. Το σχολείο είναι εκεί, καλό - κακό, με τις πολλές ατέλειες του και τις ιδιαίτερα βασικές ελλείψεις του (*), αλλά αν είσαι πρόθυμος να "λάβεις", αν είσαι δεκτικός και "ανοικτός" όλο και κάτι θα πάρεις....
Στο χέρι σου είναι αυτό το κάτι να το κάνεις κάτι περισσότερο.
(*) μιλάνε για ελλείψεις το 2013... μέσα στην κρίση κλπ κλπ.... σιγά τις ελλείψεις... Στο δημοτικό σχολείο που πήγα.... ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη, ΔΕΝ ΕΙΧΑΜΕ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ, ο ήλιος μας τύφλωνε τον μισό χρόνο.
Στο Γυμνάσιο - Λύκειο που πήγα.... ένα τετράγωνο πιο πέρα από το τότε Υπουργείο Παιδείας (ήταν και Πρότυπο, μετά Πειραματικό) υπήρχαν χειμώνες ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΧΑΜΕ ΘΕΡΜΑΝΣΗ, κάναμε μάθημα με το μπουφάν. Όλη η αυλή του σχολείου ήταν όσο ένα γήπεδο μπάσκετ και οι αίθουσες ήταν οι πλέον ακατάλληλες για σχολείο (1ο Πλάκας, το σπίτι του Ηπίτη, προσωπικού γιατρού το Όθωνα... βάλτε με το μυαλό ημερομηνίες κατασκευής και σε τι κατάσταση ήταν και σε τι μορφή ήταν.... στις περισσότερες αίθουσες υπήρχαν παλιά κλασικά τζάκια... φυσικά φραγμένα και μη_λειτουργικά).
Πρότασή μου και ευχή μου: αφήστε τη μουρμούρα και τη μίζερι σκέψη. Δεν οδηγούν πουθενά.
κάτι το συγκλονιστικό δηλαδή, κάτι το χρήσιμο ρε αδερφέ, το εντυπωσιακό όπλο ζωής.Αυτό (κοιτώντας προς το παρελθόν) προσπαθώ να θυμηθώ και να είναι χρήσιμο, και διαχρονικό και δέ θυμάμαι να μου το δώσανε! Ίσως και εγώ να έψαχνα να μου μάθουν ψάρεμα, δέν ήθελα απλώς να μου δώσουν ψάρια.
Είμαι παραπονιάρης, τί να κάνω;! ενώ π.χ. στο προσκοπισμό, εθελοντισμό, φιλία, παιχνίδι, μπορείς να μάθεις τα πάντα, ίσως επειδή δέν υπάρχει ο ψυχαναγκασμός του Σχολείου.Και εγώ μαζί σου.Αλλα είμαστε εξαιρέσεις!
Άλλο "τεχνικές" γνώσεις, άλλο γνώσεις ζωής.Π.χ. τί να τους κάνω τους τύπους, άν δέν έχω το γενικό χάρτη, το μπούσουλα το πρακτικό για το πού πάω.Το γιατί ...μ΄ έφαγε...ώς μαθητή!
Πράγματι πολύ ωραίο θέμα με καλή συζήτηση, όπως βλέπουμε.
Αναρωτιέμαι κι εγώ συχνά πως να μοιραστώ τις δικές μου εμπειρίες με νεότερες ή νεότερους. Όταν δίνω μαθήματα αγγλικών, π.χ., αιτώ να μιλάμε και αγγλικά. «Εσείς ξέρετε να μιλάτε, εμείς ούτε λέξη», παραπονιούνται τα παιδιά. Απαντώ ότι κάποτε άρχησα κι εγώ και εξηγώ· «Στην ηλικία δεκατρίω χρονών, ζούσαμε στο εξωτερικό κι έπρεπε να μιλήσω τ'αγγλικά. Είχα μάθει τη λέξη για ζυμή και περίφανα ρώτησα μια Αυστραλίδα: "How many eis did you put into the dough?" --- "EYES??!" Με κοίταξε η Kathy και τα μάτια της κοντεύανε να βγούν. Κατακόκκινα τραύλισα: "Sorry, I didn't mean to say 'eyes', you know, I mean errr, the things the gockgockgoocks lay..." --- "Well, thats EGGs, then. Never mind." Είχα μπερδεφτεί τη λέξη ei, το αυγό, που ακουγόταν τρομερά στ'αγγλικά.»
Τότε γελάνε, και τους προσφέρω την ευκαιρία να τα ασκούνε, αφού οι γονείς τους πληρώνουν τα μαθήματα. Νομίζω το χιούμορ είναι το καλύτερο εργάλειο.
Συχνά θυμάμαι τη μητέρα, η οποία, πανέξυπνη, μου συμβουλούσε σε τίποτε, αλλά μου ανέφερε όλες τις δυνατότητες για να αποφασίσω εγώ.
Βέβαια υπάρχουνε συμβουλές σαν το «μή γλιστράς», «μήν πέσεις» κλπ. στις όποιες δεν έχουμε χρήση. Φαντάζομαι ότι ιδιαίτερα αυτές τις μέρες πνιγόμαστε ήδη σε πληροφορίες, άρα θέλουμε καινούριο τρόπο να ξέρει ο κόσμος ότι δεν αμελώ.
Σας εύχομαι κάθε καλό
Θα συμφωνησω με τον rocka.
Λετε οτι δεν σας εδωσαν τιποτα στο σχολειο.
Γραφετε εδω μεσα και διαβαζετε τι γραφουν οι αλλοι. Αυτο που το μαθατε;
Ξερετε απο αριθμους και να μετρατε. Αυτο που το μαθατε;
Το προβλημα που εχουν οι μαθητες ειναι οτι δεν τους αφηνουν να κανουν ονειρα, να βαλουν στοχους στην ζωη τους. Και σε αυτο δεν φταιει το σχολειο.
Για να μπορεσει να σε διδαξει ο "δασκαλος" πρεπει και ο "μαθητης" να θελει να μαθει. Φερνω απλο παραδειγμα. Στο Τει Αθηνας υπηρχε μια χρονια που ειμαστε συνεχεια καταληψεις κτλ. Υπηρξε ενας καθηγητης που τον θεωρουσαν τον πιο αδιαφορο, τον χειροτερο κτλ (διδασκε ηλεκτρονικα). Καποια στιγμη μας ακουσε που μιλαγαμε για ερασιτεχνικο σταθμο FM και πως να τον φτιαξουμε και καθησε και συζητησε μαζι μας και καταληξαμε να μας κανει ιδιαιτερα μαθηματα μια φορα την εβδομαδα για τετοια πραγματα (αφιλοκερδως) επειδη γουσταρε. Κοιταξτε το απο την δικη τους μερια. Γιατι γινανε δασκαλοι; Για τον μισθο ή για τις παροχες; Μηπως εγιναν επειδη γουσταρουν να διδασκουν; Αλλα πρεπει να βρουν και μαθητες που θελουν να μαθουν. Αλλιως τα παρατανε και αυτοι.
Την χάνετε την μπάλα παιδιά. ( και αρχίζω να ανησυχώ).
Όπως είπαμε το θέμα δεν είναι αν τα πιτσιρίκια μαθαίνουν μαθηματικά ή ιστορία, και σε ποιο επίπεδο τα μαθαίνουν αυτά, και αν το σχολείο έχει υποδομές, αλλά το θέμα μας είναι αν στο σχολείο που πάνε αποκτούν χρήσιμες ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ γνώσεις για την "επιβίωση" τους μετά σαν ενήλικες.
Παράδειγμα: Στέλνετε το παιδάκι σας στο δημοτικό. Μαθαίνει εκεί π.χ να κυκλοφορεί με ασφάλεια στον δρόμο; ( να ένα θέμα που μας ενδιαφέρει ειδικά εδώ σε αυτό το site). Εγώ λέω ότι δεν μαθαίνει, αφενός γιατί δεν θεωρείται αυτό γνώση που πρέπει κάποιος να του την μεταδόσει, ( γιατί όμως όχι;; ) και αφετέρου γιατί η οικογένεια του το κάνει ανίκανο να λειτουργήσει έτσι, αφού το πάει και το φέρνει π.χ από το σχολείο. Καμία αυτονομία δηλαδή..
Μαθαίνει π.χ να είναι αυτόνομο και να σκέφτεται δημιουργικά ώστε να επιλύει μόνο του ότι προκύπτει στην καθημερινότητα του;
Έμαθε κανείς από εμάς π.χ να ράβει ένα κουμπί, είναι πολύ βασική ικανότητα να ράβεις κάτι, όπως να' ναι τέλος πάντων.
Να φτιάχνει κάτι να φάει. Διδάχτηκε κανένα από τα παιδιά μας ή εμείς οι ίδιοι πως να φτιάχνουμε ένα πολύ βασικό φαΐ για να φάμε άμα πεινάσουμε; Να φτιάχνουμε μακαρόνια π.χ .
Το να φτιάχνεις το φαΐ σου δεν τον θεωρούν γνώση άξια για να ασχοληθεί κανείς μαζί της, αλλά είναι βασική γνώση για να επιβιώνεις στην καθημερινότητα σου όπως και να το κάνουμε.
Να ξέρεις να προσανατολίζεσαι, να ξέρεις να πλένεις τα ρούχα σου, να ξέρεις να διαχειρίζεσαι τα οικονομικά σου, ( όχι να μετράς, αυτό είναι εύκολο... να τα διαχειρίζεσαι).
Γιατί να μην τα μαθαίνουν/μαθαίνουμε αυτά στο σχολείο; Τι στο διάβολο πάμε και κάνουμε στο σχολείο στην τελική αν όταν μετά από δώδεκα χρόνια μίνιμουμ εκπαίδευσης βγαίνουμε στον δρόμο και μας πατάει ( ενδεικτικό το παράδειγμα) μία νταλίκα, μας κλέβουν στις συναλλαγές μας, δεν μπορούμε να πάμε από το σημείο Α στο Β, δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε αν δεν είναι ανοιχτό το εστιατόριο και το καθαριστήριο, ο υπολογιστής βαράει μπιέλα γιατί δεν ξέρουμε καν πως λειτουργεί ή κάηκε η λάμπα και ψάχνουμε ηλεκτρολόγο;
Τι να το κάνω να έχει κάποιος δέκα πτυχία και απόλυτη εξειδίκευση όταν στην καθημερινότητα του λειτουργεί σαν άτομο με αναπηρία, χωρίς να την έχει καν;
Και γιατι πρεπει να τα μαθει στο σχολειο και οχι να του τα δειξουν οι γονεις του;;; Γιατι θεωρω οτι οι περισσοτεροι απ'εδω που μιλαμε ολα αυτα που εχεις κανει highlight ξερουμε να τα κανουμε; Εμεις που τα μαθαμε; Γιατι εγω στα 18 μου μπορεσα και πηγα και εμεινα μονος μου στο εξωτερικο; Μηπως εχει να κανει με με το τι μας εμαθαν και που μας οδηγησαν οι γονεις μας και δεν φταιει το σχολειο;
Στον υιο μου του εχω μαθει να περπαταει στον δρομο, τον μαθαινω και πως να κινειται με το ποδηλατο. Προσπαθω να μην κανω πολλες μαλακιες οταν οδηγαμε μαζι. Του επισημανω τα λαθη του. Του μαθαινω τεχνικες (οσο μπορω και οσο ξερω). Αυτο δεν μπορει να το μαθει στο σχολειο. Δεν μπορει ο καθε μαθητης να εχει ενα δασκαλο απο πανω (αν και μαθαινω και στην δασκαλα του ποδηλατο).
Και δεν φταιει παντα το σχολειο. Ειπα στο συλλογο γονεων και κηδεμονων εδω στο σχολειο του υιου μου να δειξω μερικα πραγματα για το πως να οδηγανε τα παιδια (δημοτικου 1ης και 2ας) γιατι αναγκαστικα ποδηλατα οδηγανε στα στενακια της περιοχης (δεν υπαρχει αλλου χωρος κοντα). Η απαντηση ηταν οτι "σιγα μην χασουμε και αλλες ωρες για να φερνουμε τα παιδια", "δεν μπορουμε να μεινουν αλλη μια ωρα παραπανω στο σχολειο γιατι εγω τα παιρνω την ωρα που γυρναω απο την δουλεια και μετα δεν ξαναβγαινω", "δεν θα χασουμε το σαββατο μας για βλακειες" κτλ. Απο εκει και περα που φταιει το σχολειο;; Μην τα θελουμε και ολα στο χερι και εμεις να μην κανουμε τιποτα.
Κοιταξτε το στον κυκλο σας. Ποσοι γονεις ζητησανε και ενδιαφερθηκαν για οπως λετε μαθηματα κυκλοφοριακης αγωγης; Ποσοι εδειξαν στα παιδια τους πως να κινουνται στον δρομο; Κοιταξτε και κατι πολυ απλο. Ποσοι οταν περπατανε με τα παιδια τους διπλα τα εχουν απο την μεσα πλευρα του πεζοδρομιου και οχι απο την εξω που ειναι κατι πολυ απλο και βασικο; Θα εκπλαγειτε με την απαντηση.
Εμ τώρα έρχεσαι στο θέμα..
Γιατί να μην μαθαίνουν ΚΑΙ τέτοια πράγματα στο σχολείο, αλλά να μαθαίνουν ένα σωρό άλλες μαλακίες; Τον περισσότερο χρόνο τους τον περνάνε στο σχολείο και στα φροντιστήρια.
Αρμοδιότητα των σχολείων λοιπόν είναι να τους μάθουν αυτά τα πράγματα αφού εκεί ξημεροβραδιάζονται (κυριολεκτικά πλέον).
Θεωρώ πιο βασική γνώση να ξέρει πως να κυκλοφορεί κάποιος στον δρόμο από το να μάθει π.χ διαφορικές εξισώσεις, την ιστορία της Υφηλίου από αρχής κόσμου, φιλολογική ανάλυση σε κάθε τόμο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και ότι άλλη άσχετη πληροφορία τους μαθαίνουν εκεί πέρα, που την παπαγαλίζουν και την ξεχνάνε το επόμενο δευτερόλεπτο μετά την αποφοίτηση από το σχολείο.
Αυτο σου λεω τοση ωρα αλλα μαλλον δεν εχεις μπλεξει με σχολεια για να καταλαβεις; Δεν φταινε τα σχολεια αλλα οι γονεις. Ξερεις ποσες δυνατοτητες υπαρχουν και τις μπλοκαρουν οι γονεις; Γιατι στο δημοτικο που ειναι ο υιος μου στην 1η και 2α μαθαινουν ηλεκτρονικους υπολογιστες, μουσικη, σκακι και 2η ξενη γλωσα και οχι στο διπλανο σχολειο. Μηπως επειδη ο συλογος γονεων εστησε το εργαστηριο υπολογιστων με παλιους υπολογιστες που ειχαμε στα σπιτια μας; Οι δυο δασκαλοι για αυτο βρεθηκαν με μια αιτηση στο υπουργειο σε δυο ημερες. Το ιδιο και ολα τα υπολοιπα. Ολα αυτα εξαρτωνται απο τους γονεις. Αυτοι σταματησαν τα μαθηματα κυκλοφοριακης αγωγης, αυτοι εκαναν πραγματικοτητα τα αλλα. Θες να σε τρελανω τελειως;;
Τα μαθηματα κυκλοφοριακης αγωγης δεν τα θεωρησαν απαραιτητα και δεν ειχαν χρονο. Μπορεις να φανταστεις τι κανουν στο σχολειο στον χρονο "που δεν ειχαν";; Μαθηματα Ζουμπα.
Τι είναι το Ζουμπα; ( δεν ξέρω)
βαλε στο youtube (ζουμπα) και θα δεις
Λοιπόν όταν διάβασα στην αρχή το ποστ σου διάβασα πέντε σειρές. Μετά εμφανίστηκαν οι υπόλοιπες εκατό..
Τέλος πάντων θα σου απαντήσω σε μερικά από αυτά που έγραψες, γιατί κάποια από αυτά είναι λίγο άσχετα με το θέμα.
Καταρχάς δεν κάνω κανενός είδους κριτική στο συγκεκριμένο τροχαίο. Αυτό ήταν απλά η αφορμή για να σκεφτώ άλλα πράγματα. Ούτε ξέρω τι έγινε εκεί, ούτε και είναι κάτι που θα το συζητήσουμε σε αυτό το θέμα. Έχει ανοιχτεί άλλη συζήτηση για αυτό.
Από εκεί και πέρα: Η πληροφορία όπως είπα και πιο πάνω δεν είναι γνώση. Η γνώση προυποθέτει και εμπειρία και φυσικά ανάλυση πληροφοριών.
Η ποσότητα της γνώσης δεν έχει αυξηθεί με τα χρόνια. Η ροή της πληροφορίας έχει αυξηθεί. Πολλά δε, γνωστικά αντικείμενα, δεν είναι διαθέσιμα για το ευρύ κοινό. Υπάρχει δηλαδή και γνώση που δεν θα είναι διαθέσιμη ποτέ για εμάς τον "λαό" πόσω μάλλον διαθέσιμη για διδαχή στα σχολεία.
Από εκεί και πέρα η εκπαίδευση δεν νοείται να είναι απλή παράθεση πληροφοριών που στο κάτω κάτω της γραφής με τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας ο καθένας μπορεί να προσεγγίσει. Πρέπει να καλλιεργεί και αυτό που αναφέρεις ως "κοινή λογική". Αυτό είναι ο τρόπος σκέψης, η μεθοδολογία. Να παίρνεις τις πληροφορίες, και να συνδέεις την αιτία με το αποτέλεσμα και να καταλήγεις σε κάποιο συμπέρασμα που εφαρμόζει κάπως στην ζωή σου.
Αυτή είναι η μία πλευρά στην οποία χωλαίνουν τα σχολεία. Δεν μαθαίνουν τα παιδιά να σκέφτονται μόνα τους.
Η άλλη είναι η εμπειρία.
Για να σου φέρω ένα παράδειγμα:
Δεν αρκεί να σου δώσουν την πληροφορία ότι πρέπει να δέσεις τα κορδόνια σου για να μπορείς να περπατάς άνετα. Πρέπει να καταλάβεις και το γιατί.
Επίσης πρέπει να σου δείξει και κάποιος πως να το κάνεις αυτό και πρέπει και να δοκιμάσεις μόνος σου να τα δένεις δηλ. να κάνεις και λίγο εξάσκηση για να μάθεις πως γίνεται αυτό. Ε και αφού το μάθεις, να έχει και κάποιο αντίκρυσμα αυτό που έμαθες στην καθημερινότητα σου. Στο προκείμενο παράδειγμα έχει.
Πόσες τώρα από τις πληροφορίες που μαθαίνουν ( υποτίθεται ) τα παιδιά στα σχολεία, τις εμπεδώνουν, τις κατανοούν, εξασκούνται σε αυτές, και τους είναι και χρήσιμες;
5% σου λέω και πολύ λέω..
ΟΚ Μαριαλένα, στο ίδιο μήκος κύματος είμαστε πάνω-κάτω....
Απλά έχεις την άποψη ότι βασικές λειτουργίες της οικογένειας πρέπει να περάσουν στο σχολείο.
Και όμως κάποιες βασικές πρακτικές καθημερινές γνώσεις όντως τις είχαμε μάθει στο σχολείο.
πχ θυμάμαι πολύ καλά μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής, μάθημα για την υγιεινή και την καθαριότητα, μάθημα για πρώτες βοήθεις, επίσης θυμάμαι και την οικιακή οικονομία στο Γυμνάσιο με πολλές "γνώσεις" και πρακτική, πχ εμείς μάθαμε να ράβουμε ένα κουμπί, μάθαμε τα υφάσματα (έψαχνα μια βδομάδα να βρω δείγματα από διαφορετικά υφάσματα κλπ), μάθαμε την χωροθέτηση των επίπλων στο σπίτι, βασικές γνώσεις πχ πότε αλλάζουμε σεντόνια - πετσέτες κλπ....
Ακούγονται αστεία, ειδικά το 2014... αλλά τότε τα μαθαίναμε και είχαμε και βιβλίο και τετράδιο για αυτό το μάθημα.
Επίσης, όταν ο καθηγητής σου βάζει μια άσκηση, μια εργασία, ένα project, ακριβώς αυτό θέλει να δει, την κριτική σου άποψη, την δημιουργικότητα, την φαντασία, την αναλυτική και συνθετική σου σκέψη, το κάτι παραπάνω "προσωπικό" σου. Και φυσικά αν απλά αντιγράψεις, βρεις κάτι έτοιμο, απλά ακυρώνεις την όλη προσπάθεια....
Πάρε το μάθημα των καλλιτεχνικών, κάποτε λεγόταν "ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑ". Μέχρι να ράβουμε με χοντρή κλωστή είχαμε μάθει, αγόρα - κορίτσια, με έγχρωμη χοντρή κλωστή και κάτι βελόνες ΝΝΝααα!!.
Με μανταλάκια / ρύζι / μακαρόνια / κουμπιά φτιάχναμε διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα. Στο Γυμνάσιο κάναμε έργα τέχνης με πυλό, με πατάτες (ναι με πατάτες....) και ένα σωρό άλλα.
Θυμάμαι μάθημα- εκδρομή δεντροφύτευσης... ναι να πάρεις σκαλιστήρι και φτυαράκι, να σκάψεις, να χώσεις το φυτό, να πατήσεις το χώμα, να ποτίσεις.
Θυμάμαι εργασία με τον κύκλο του νερού, θυμάμαι να κάνουμε μάθημα για "απόσταξη" με χύτρα ταχύτητας και εστία γκαζιού....
Θυμάμαι ολόκληρες ενότητες για αποταμίευση, θυμάμαι να μαθαίνουμε να συμπληρώνουμε ΑΙΤΗΣΗ προς δημόσια υπηρεσία (ναι, τότε είχε γίνει θέμα με "τραπεζάκια" έξω από το Υπ. Παιδείας, όπου απόφοιτοι πανεπιστημίου δεν ήξεραν να φτιάξουν μια άιτηση - δεν υπήρχαν τυποιημένα έντυπα τότε - , απευθύνονταν έναντι αμοιβής σε επιτήδειους απέξω από το υπουργείο... η ξεφτίλα της ξεφτίλας....)
Είμαι σίγουρος ότι όλοι θα θυμηθούμε κάποια αντίστοιχα πράγματα. Πρακτικά - καθημερινά, πέρα από στείρες γνώσεις - πληροφορίες.
Στα πειροσσότερα "σχολεία", όλο και κάποιος θα υπάρχει για το κάτι παραπάνω, είναι στο χέρι σου να σηκωθείς από τον καναπέ+playstation, ή να διακόψεις λίγο την στείρα αποστήθιση του πότε έκλασε ο Αλέξιος Κομνηνός και να ασχοληθείς με το κάτι διαφορετικό.
Και αν δεν είναι αυτός ο κάποιος στο σχολείο, θα είναι παραδίπλα, στους προσκόπους, στην ομάδα Χ και στην λέσχη Ψ και στην παρέα Ω κλπ κλπ.
Άλλωστε τι να πρωτοκάνει το ριμαδο-σχολείο?
Κάτι χρήσιμο ίσως αντί να αναλώνει τον χρόνο των μαθητών και τα χρήματα των γονέων;
Λοιπόν ξέρετε τι έχω παρατηρήσει εδώ και καιρό; Ότι δεν ακούω πια πουλιά, (ούτε τα βλέπω) να κελαηδάνε το πρωί, και δεν ακούω πια παιδιά, να παίζουν στον δρόμο. Το κουφό είναι ότι μένω εκατό μέτρα από συγκρότημα σχολείων. Στην γειτονιά μου πρέπει να έχει και δέκα σχολεία μαζεμένα, από νηπιαγωγείο μέχρι λύκειο, διάσπαρτα στα γύρω τετράγωνα και ένα τεράστιο που είναι στην πάνω γωνία από το σπίτι που στεγάζει τρία τέσσερα μαζί.
Ε δεν βλέπεις παιδάκια ποτέ στον δρόμο. Ούτε μισό, χειμώνα καλοκαίρι.
Τα βλέπω μόνον όταν τα πάνε και τα φέρνουν από το σχολείο οι γονείς, κάποιοι με τα πόδια και οι περισσότεροι με τα αυτοκίνητα και έτσι το πρωί παίζει μποτιλιάρισμα έξω από το σχολείο. ( αν και το μεσημέρι δεν ισχύει το ίδιο γιατί δεν φεύγουν όλα την ίδια ώρα).
Ε λοιπόν αυτά τώρα κατοικούν κάπου κοντά στο σχολείο, αφού βάση νόμου πάνε και στο πιο κοντινό σχολείο από το σπίτι τους.
Που είναι λοιπόν; Γιατί δεν εμφανίζονται πουθενά αφού σχολάσουν;
Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι μεν γονείς δεν τα αφήνουν να παίζουν έξω, (γιατί όμως όχι;) και στα σίγουρα αυτά δεν έχουν χρόνο να το κάνουν αυτό, γιατί είναι μονίμως απασχολημένα με κάτι που αφορά το σχολείο, που όπως είπαμε όμως δεν τα μαθαίνει και κάτι χρήσιμο.
Το παιχνίδι λοιπόν, που είναι η "εμπειρία" των παιδιών, έχει πάει περίπατο.
Κάτι άλλο που έχω παρατηρήσει είναι ότι όλα τα πιτσιρίκια έχουν κινητά. Μαζεύονται κοντά στον φράχτη και φωτογραφίζουν τον σκύλο με την γάτα και έτσι το παρατήρησα. Έχουν τα περισσότερα κάτι κινητά μεγέθους παντόφλας, (εγώ τέτοιο κινητό δεν έχω) και τα βλέπεις εκεί και κάνουν αλχημείες στις οθόνες των κινητών, real time.. Ο σκύλος μου πρέπει να είναι περσόνα στο facebook..celebrity ( δεν υπάρχει περίπτωση να μην είναι.. από την παραγωγή στην κατανάλωση πάνε οι φωτογραφίες του!).
Τα έχω ονομάσει αυτά πιτσιρίκια- παπαράτσι.. Περνάνε, τραβάνε φωτογραφία και εξαφανίζονται και δεν τα ξαναβλέπεις.
( οι γονείς είναι κάπου γύρω γύρω πιο κει).
Αν το παιχνίδι είναι οι παιδικές μας εμπειρίες και αποτελεί τις κύριες αναμνήσεις που έχουμε από την παιδική μας ηλικία, ( γιατί ποιος δεν θυμάται τα παιχνίδια που έκανε) αυτά τα πιτσιρίκια, τι ακριβώς θα θυμούνται μεγαλώνοντας άραγε;
έλα ρε συ Μαριαλένα... θα έχουν ολόκληρες φωτογραφίες να θυμούνται....
.
.
.
.
[η ζωή μας μέσα από μια κάμερα, μια φωτογραφική, ένα ΦΒ, ένα blog....εκεί πάμε δυστυχώς....
Δεν έχω λογαριασμό ΦΒ = Δεν υπάρχω...!!!]
Ότι στο σχολείο δεν μαθαίνεις κάτι ουσιαστικό, έχω να το ακούσω από το σχολείο…
Τότε το πίστευα… όταν άκουγα F(x) = 3X + β έλεγα και τι με νοιάζει εμένα…
που θα μου χρειαστεί(?). Πλέον έχω άλλη άποψη και με χαρά μου ανακαλύπτω αρκετά συχνά ότι κάποια πράγματα που τότε μου φαίνονταν ανούσια πλέον τα χρησιμοποιώ και αρκετές φορές χωρίς να το καταλαβαίνω. Η γνώση και ο τρόπος σκέψης – επίλυσης προβλημάτων της καθημερινότητάς σου είναι εκεί, στο υποσυνείδητο σου και κατά πάσα πιθανότητα ευθύνεται το σχολείο για αυτό. Ο τρόπος που μιλάς, που γράφεις, που υπολογίζεις τα χρήματά σου κ.ο.κ. …. τα πάντα, από την απλή μέθοδο των τριών (χρήσιμη σε καθημερινή βάση) μέχρι και το πώς να κανονίσεις τις διακοπές σου.
Είναι όλα μπροστά σου αρκεί να ανοίξεις τα μάτια σου να τα δεις.