Ως ένα «πρώτο βήμα» για μια πιο ανθρώπινη πόλη, που όμως θα πρέπει να συνοδευτεί και από μία σειρά άλλων παρεμβάσεων, χαρακτήρισε την κατασκευή του δικτύου των ποδηλατοδρόμων στην Αλεξανδρούπολη, ο πλέον ειδικός στο θέμα, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, συγκοινωνιολόγος – πολεοδόμος και συγγραφέας Θάνος Βλαστός.
Υπέρμαχος των σύγχρονων, ανοικτών πόλεων, με ελεύθερους χώρους που δεν θα πνίγονται από τα αυτοκίνητα, ο γνωστός καθηγητής επισκέφθηκε την Αλεξανδρούπολη, προσκεκλημένος του Δήμου Αλεξανδρούπολης και ήταν ο κύριος ομιλητής στην ημερίδα με θέμα το ποδήλατο, που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης στο Δημοτικό Θέατρο, χωρίς ωστόσο να συγκεντρώσει τον αναμενόμενο αριθμό πολιτών.
Σε ό,τι αφορά τους ποδηλατόδρομους της Αλεξανδρούπολης και σύμφωνα με τις γενικές παρατηρήσεις και την εμπειρία του κ. Βλαστού, θα πρέπει αυτοί να είναι χρηστικοί και πάνω απ’ όλα ασφαλείς. Σε φωτογραφικό υλικό που παρουσίασε από ποδηλατοδρόμους άλλων πόλεων, έγινε αντιληπτό ότι απαραίτητες παρεμβάσεις προς αυτή την κατεύθυνση είναι η τοποθέτηση κολωνακίων, για να μην παραβιάζονται οι ποδηλατοδρόμοι από τα αυτοκίνητα, αλλά και οι εργασίες, ώστε να καταστεί σχεδόν ανεπαίσθητη η διαφορά μεταξύ ποδηλατόδρομου και πλαϊνών κρασπέδων, για την ασφάλεια των ποδηλατιστών. Με αυτόν τρόπο, άλλωστε, δικαιώνονται και οι προτάσεις και οι ανησυχίες του Σωματείου Φίλων Ποδηλάτου.
Ο κ. Βλαστός έχει στο ενεργητικό του αναρίθμητα άρθρα, μελέτες, αλλά και επεξεργασίες ολοκληρωμένων σχεδίων ανάπλασης δημόσιων χώρων, εκπόνησης συγκοινωνιακών σχεδιασμών και ευθύνεται για τη μελέτη των πλέον άρτιων δικτύων ποδηλατοδρόμων σε πολλές ελληνικές πόλεις. Μάλιστα, έχει συγγράψει μαζί με την υπουργό Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρμπίλη έργα πάνω σε θέματα σχετικά με τον σχεδιασμό έργων υποδομής και την προστασία του Περιβάλλοντος, τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, καθώς και μελέτη για το ποδήλατο σε 17 ελληνικές πόλεις.
«Για να αντιμετωπιστεί η κυκλοφοριακή αναρχία δεν χρειάζονται συγκοινωνιολόγοι, αλλά πολιτικοί», έχει γράψει σε κάποιο από τα άρθρα του ο κ. Βλαστός, τονίζοντας πόσο κρίσιμη είναι η πολιτική βούληση για το μέλλον μίας πόλης. «Η ένταξη του ποδηλάτου στον αστικό κορμό δεν είναι μόνο ζήτημα συγκοινωνιακού σχεδιασμού, αλλά στοίχημα παιδείας, πολιτισμού και υπευθυνότητας στην πολιτική, που προϋποθέτει την κινητοποίηση της κοινωνίας», αναφέρει ο καθηγητής, ο οποίος, κατά τη σύντομη παραμονή του στην πόλη μας, είχε την ευκαιρία να δει από κοντά το υπό κατασκευή δίκτυο των ποδηλατοδρόμων και να δώσει ορισμένες κατευθύνσεις, όχι μόνο για τεχνικά ζητήματα, αλλά και για θέματα νοοτροπίας.
«Πρέπει να μπορούμε να κινούμαστε αξιοπρεπώς»
Το ευρωπαϊκό παράδειγμα προσπαθούν να ακολουθήσουν η μία μετά την άλλη οι ελληνικές πόλεις, όχι πάντοτε με επιτυχία. Σύμφωνα με τον κ. Βλαστό, είναι ολοένα και πιο ζωτική η ανάγκη για ανάπτυξη δικτύων ποδηλάτου που να καλύπτουν πλήρως την επιφάνεια κάθε πόλης. «Με ποδήλατο δικαιούσαι να ξεκινάς από το σπίτι και να πηγαίνεις παντού. Αυτό δεν σέρνεται από το παρελθόν. Αντίθετα, αποτελεί μοντέρνα συνιστώσα της αυριανής πόλης. Αντιπροσωπεύει τον πιο «αθώο», μετά το περπάτημα, τρόπο μετακίνησης. Είναι αθόρυβο, δεν ρυπαίνει, δεν καταναλώνει χώρο και καύσιμα, είναι ελάχιστα επικίνδυνο απέναντι στον πεζό αλλά και στον οδηγό του. Είναι φθηνό, γυμνάζει το κορμί, εγγυάται ευελιξία και αυτονομία στις μετακινήσεις. Για να επιλέγεται όμως το ποδήλατο πρέπει η πόλη να το αξίζει. Να είναι ελκυστική, δηλαδή όμορφη, καθαρή και ασφαλής», έχει γράψει ο καθηγητής.
Μιλώντας στη «Γ», ο κ. Βλαστός εξηγεί πως το να δημιουργεί μία πόλη δίκτυο ποδηλατοδρόμων δεν σημαίνει «μόνο να στριμώξεις κάποιες υποδομές για να κάνουν κάποιοι ποδήλατο, αλλά το θέμα είναι να δεις πως σιγά – σιγά θα αναπτύξεις μια προοπτική για να κάνεις την πόλη σου πιο ανθρώπινη πιο ευγενική, πιο πολιτισμένη. Να διαμορφώσεις καλύτερα τους δρόμους για να μην τρέχουν τόσο πολύ τα αυτοκίνητα, αλλά και για να μην είναι τόσα πολλά τα αυτοκίνητα. Στην Ευρώπη σήμερα τα κέντρα των πόλεων αποφορτίζονται από τα αυτοκίνητα, απαγορεύεται η στάθμευση, κρατάνε τα αυτοκίνητα έξω από το κέντρο, όπου έχουν δημόσια συγκοινωνία, περπάτημα, ποδήλατο κι έτσι βελτιώνουν το περιβάλλον τους. Σε όλη την Ευρώπη γίνεται μια εκστρατεία για να σώσουμε ό,τι μπορούμε πια από τον πλανήτη».
Όσο για το εάν μπορούν όλ’ αυτά να εφαρμοστούν στις ελληνικές πόλεις, σημειώνει πως: «τα μυαλά μας είναι λίγο αρρωστημένα, αλλά εξαρτάται και από την πολιτεία», τονίζοντας πως αν η πολιτεία αναλάβει τις ευθύνες της και κάνει πράγματα τα οποία πρέπει να γίνουν, τότε και ο Έλληνας θα αναγκαστεί να προσαρμοστεί.
«Στην Αλεξανδρούπολη σήμερα φτιάχνεται ένας ποδηλατόδρομος. Τι πάει να πει όμως κάνω έναν ποδηλατόδρομο; Πάει να πει ότι στενεύω το δρόμο, που σημαίνει ότι δεν μπορούν να χωρέσουν τόσα πολλά αυτοκίνητα και καταργώ κάποιες θέσεις στάθμευσης. Όλα αυτά υποχρεώνουν κάποιους ανθρώπους που στάθμευαν στο κέντρο, να πάνε πιο μακριά. Η ίδια η διαμόρφωση του χώρου, υποχρεώνει σε διαφορετικές συμπεριφορές. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί και σιγά -σιγά να φτιάξουμε κι άλλες υποδομές και να μην μείνουμε στα 5 χιλιόμετρα, διότι χρειάζονται όχι 5, αλλά 105 χιλ. ποδηλατοδρόμων. Κανονικά, θα πρέπει όπου και να μένει κανείς στην πόλη, να μπορεί με το ποδήλατό του να βγαίνει και να πηγαίνει όπου θέλει. Όπως ο πεζός δικαιούται να περπατάει σε πεζοδρόμιο όπου και να μένει το ίδιο δικαιούται και ο ποδηλάτης. Να θυμηθούμε πως ήταν η Αλεξανδρούπολη πριν από 50 χρόνια, όταν όλοι κυκλοφορούσαν με ένα ποδήλατο και το χρησιμοποιούσαν παντού. Το ίδιο πρέπει να γίνει και σήμερα. Αν θέλουμε να υποκαταστήσουμε το αυτοκίνητο, που αυτός είναι ο στόχος σε όλη την Ευρώπη, πρέπει να μπορούμε να κινούμαστε αξιοπρεπώς με τα πόδια και με το ποδήλατο και να υπάρχει φυσικά και μια δημόσια συγκοινωνία. Απ’ ότι ακούω σήμερα εδώ στην Αλεξανδρούπολη αυτή είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Πρέπει κι εδώ να αποκτήσετε μια δημόσια συγκοινωνία που να σου επιτρέπει να αφήσεις το αυτοκίνητό σου σπίτι. Το αυτοκίνητο είναι για κάποιες εξαιρετικές μετακινήσεις, δεν είναι για να πηγαίνεις κάθε μέρα στη δουλειά ή στο περίπτερο για να πάρεις τσιγάρα», ανέφερε ο κ. Βλαστός, τονίζοντας πως αυτή την στιγμή υπάρχει μια σημαντική κινητοποίηση σε έργα ποδηλάτου σε όλη την Ελλάδα, σημειώνοντας πως το θέμα είναι να καταλάβουμε ότι πρέπει να αλλάξουμε τις πόλεις μας.
Το παράδειγμα της Καρδίτσας
Από την πλευρά της, η κυρία Λαμπρινή Παρθένη, πολιτικός μηχανικός του Δήμου Καρδίτσας, ο οποίος πρωτοπορεί στην χρήση του ποδηλάτου μέσα από δίκτυα – πρότυπο, μετέφερε την εμπειρία της πόλης της.
«Είδαμε εδώ τους ποδηλατοδρόμους που ξεκίνησαν να γίνονται, θεωρούμε ότι είναι μια πολύ καλή προσπάθεια. Εμείς έχουμε ξεκινήσει το πρώτο δίκτυο ποδηλατοδρόμων το 2004, λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία, έχει αυξήσει τον αριθμό των ποδηλατών στην Καρδίτσα. Είμαστε η πόλη με τις περισσότερες μετακινήσεις με ποδήλατα στην Ελλάδα, το 30% των ημερήσιων μετακινήσεων γίνεται με ποδήλατο. Συνεχίζουμε και κάνουμε καινούργιο δίκτυο ποδηλατοδρόμων, έχουμε ήδη ένα δίκτυο 25 χιλ. κι ένα περιαστικό 3,5 χιλ. και κάνουμε ένα ακόμα περίπου 3 χιλ. ποιοτικότερο, διδασκόμενοι από τα λάθη μας».
Όσο για το δίκτυο επί της Λεωφόρου Δημοκρατίας, το οποίο συγκεντρώνει και τις περισσότερες αντιδράσεις, η κα Παρθένη σημείωσε πως υπάρχει αντίστοιχο δίκτυο και στην Καρδίτσα, το οποίο, όπως είπε «είναι το λιγότερο πετυχημένο», αναφέροντας πως υπάρχουν τρόποι να βελτιωθεί.
Ο πρόεδρος της επιτροπής κυκλοφοριακών ρυθμίσεων Γρηγόρης Καραπιπέρης σημείωσε πως στο μέλλον σχεδιάζονται να γίνει ποδηλατόδρομος και επί της οδού Κονδύλη (όπου θα γίνει το πάρκο Αλτιναλμάζη), αλλά και συνενώσεις του δικτύου με Μαΐστρο και Χιλή.
«Κύριο μέλημά μας είναι η εξεύρεση μικρών χώρων στάθμευσης (ανατολικά και δυτικά της πόλης), όπου θα λειτουργήσουν και τα ποδήλατα του δήμου. Δηλαδή θα αφήνει κάποιος το αυτοκίνητό του θα παίρνει το ποδήλατο του δήμου, θα κατεβαίνει στο κέντρο να κάνει τις δουλειές του και θα ξαναγυρίζει. Πιθανόν θα κάνουμε τέτοιους χώρους και στα βόρεια της πόλης. Υπάρχει φυσικά και η ιδέα της επιδότησης αγοράς ποδηλάτου από το δήμο».
Συντάκτης: Kική Hπειρώτου