Πολλοί άνθρωποι γοητεύονται στην ιδέα να μπορούσαν να πετάξουν. Αυτή η αίσθηση της απόλυτης ελευθερίας κίνησης σίγουρα θα ήταν μοναδική. Επειδή όμως δυστυχώς το είδος μας δεν έχει – τουλάχιστον προς το παρόν – αυτή τη δυνατότητα, ίσως θα έπρεπε να ψάξουμε κάπου άλλού, πιο κοντά στο έδαφος, να βρούμε έναν τρόπο να νοιώσουμε, έστω και σε λίγο πιο περιορισμένο βαθμό, αυτήν την μοναδική αίσθηση ελευθερίας στην κίνηση. Δεν χρειάζεται πολύ σκέψη. Η λύση είναι το ποδήλατο.
Η μοναδική αίσθηση της κίνησης με την ελάχιστη δυνατή ανθρώπινη προσπάθεια που δίνει το ποδήλατο, το κάνει να μοιάζει με το τέλειο όχημα στο δρόμο της ελευθερίας. Μία ελευθερία που από τα πρώτα κιόλας βήματά τους τα περισσότερα παιδιά προσπαθούν να κατακτήσουν.
Και μπορεί η Αθήνα να απέχει αυτή τη στιγμή πολύ από το να είναι Πεκίνο ή Άμστερνταμ και κανείς να μην ξέρει αν στο μέλλον επικρατήσει και εδώ η κουλτούρα του ποδηλάτου, όμως αξίζει να αφιερώσει κανείς λίγο χρόνο, τουλάχιστον για να γνωρίσει το πόσο σημαντικά οφέλη προσφέρει στην ανθρώπινη υγεία η ποδηλασία.
Εύκολη άσκηση σαν σε... παιδική χαρά
Σύμφωνα με τον κ. Σταύρο Κάβουρα, Επίκουρο Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου Διατροφής και Κλινικής Διαιτολογίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (www. Fitsn.com) η ποδηλασία παρέχει κάτι ξεχωριστό σε σχέση με τις άλλες δραστηριότητες. «Εκτός του ότι είναι μία απλή φυσική δραστηριότητα, η οποία δεν επιβαρύνει σημαντικά το καρδιαγγειακό σύστημα, με αποτέλεσμα να είναι εφικτή και από άτομα που έχουν μέτρια ή χαμηλή φυσική κατάσταση, όπως συμβαίνει και με το περπάτημα, είναι και πολύ ευχάριστη».
Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό γιατί, όπως επισημαίνει ο κ. Κάβουρας «κάτι που είναι ευχάριστο θέλουμε να το κάνουμε συχνά. Το ποδήλατο είναι λίγο… παιδική χαρά, σε κάνει να νοιώθεις πολύ ευχάριστα ξυπνώντας μέσα σου παιδικές μνήμες. Αλλάζεις γρήγορα εικόνες και τοπία γιατί την ώρα που γυμνάζεσαι μετακινείσαι πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με το περπάτημα ή το τρέξιμο. Επιπλέον η ποδηλασία είναι και πολύ πιο εύκολη από το τρέξιμο. Πρέπει να έχεις τουλάχιστον ένα μέτριο επίπεδο φυσικής κατάστασης προκειμένου να πεις θα βγω έξω να τρέξω τουλάχιστον 20 λεπτά ενώ με το ποδήλατο θα μπορέσει κάποιος να ποδηλατήσει για μια ώρα συνεχόμενα, ακόμη κι αν είναι σχετικά αγύμναστος, εύκολα».
Λύση για αγύμναστα και παχύσαρκα άτομα
Η ποδηλασία θεωρείται εξαιρετική επιλογή για κάποιον που θέλει να ξεφύγει από την καθιστική ζωή και να αρχίσει να γυμνάζεται. Σύμφωνα με τον κ. Κάβουρα «αυτά τα άτομα, εάν ξεκινήσουν ξαφνικά να τρέχουν, είναι πιθανό να εμφανίσουν τραυματισμούς στα γόνατα, στη μέση τους, στην ποδοκνημική. Είναι επίσης πιθανό να κουραστούν πολύ, να νοιώσουν άσχημα και να επιβαρύνουν πολύ περισσότερο τον οργανισμό τους.
Το ποδήλατο, επειδή δεν έχει αυτούς τους κραδασμούς και είναι πολύ πιο ήπια, ως άσκηση, σού δίνει τη δυνατότητα να γυμναστείς ακόμη κι αν είσαι σε πολύ κακή φυσική κατάσταση, χωρίς να διατρέχεις τον κίνδυνο να εμφανιστούν όλες αυτές οι κακώσεις λόγω υπέρχρησης. Σκεφτείτε ένα άτομο το οποίο είναι 120 κιλά. Αυτό το άτομο, εάν, για παράδειγμα, αρχίσει να τρέχει, η πιθανότητα να εμφανίσει προβλήματα είτε στη μέση, είτε στα γόνατά του είναι πολύ υψηλή. Στο ποδήλατο δε διατρέχεις τέτοιο κίνδυνο, είτε αυτό λέγεται στατικό είτε κανονικό. Γι’ αυτό και η ποδηλασία θεωρείται μια ιδανική λύση άσκησης για παχύσαρκα άτομα».
Συμβουλή
Πόσες θερμίδες καίμε κάνοντας ποδήλατο
Κάνοντας χαλαρή ποδηλασία, όταν για παράδειγμα πηγαίνουμε βόλτα καταναλώνουμε περίπου 250 θερμίδες την ώρα. Όταν πάμε τώρα λίγο πιο ζωηρά, δηλαδή γύρω στα 25 χλμ την ώρα, τότε η ενεργειακή κατανάλωση φτάνει 600-700 θερμίδες, ανάλογα και με το σωματικό βάρος μας. Ένα άτομο τώρα που ποδηλατεί με ταχύτητα πάνω από 30 χλμ την ώρα σε επίπεδο δρόμο και είναι γύρω στα 70 κιλά καίει περίπου 1000 θερμίδες την ώρα. Αν βεβαίως είναι περισσότερα κιλά καίει περισσότερες θερμίδες.
Στατικό ποδήλατο: Χρήσιμο όταν δεν κουβαλάει... ρούχα
Επί τη ευκαιρία ας κάνουμε και μία μικρή αναφορά στο στατικό ποδήλατο το οποίο, όπως λέει ο κ. Κάβουρας, «είναι εξίσου καλό όπως και το κινούμενο, αλλά είναι λίγο βαρετό. Γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι που έχουν στατικό ποδήλατο, παρά την αρχική τους επιθυμία να το χρησιμοποιήσουν για να γυμναστούν, τελικά το χρησιμοποιούν ως… κρεμάστρα. Αν βέβαια κάποιος είναι διατεθειμένος να κάνει στατικό ποδήλατο βλέποντας τηλεόραση ή κάνοντας παράλληλα κάτι άλλο που τον ευχαριστεί είναι εξαιρετική επιλογή ως άσκηση. Απλά κάνοντας ποδήλατο έξω, ειδικά στη χώρα μας, που είναι ηλιόλουστη και έχει όμορφα μέρη, σίγουρα έχεις πολύ περισσότερες πιθανότητες να αγαπήσεις το ποδήλατο».
Με την ποδηλασία δεν γυμνάζονται μόνο τα πόδια
Για τον περισσότερο κόσμο ποδηλασία σημαίνει καλή γυμναστική για μεγάλες μυϊκές ομάδες που βρίσκονται από τη μέση και κάτω του ανθρώπινου σώματος. Πράγματι κάνοντας ποδήλατο γυμνάζουμε περισσότερο τους μυς των ποδιών: τον τετρακέφαλο, τους οπίσθιους μηριαίους, που είναι μία ομάδα μυών, καθώς επίσης και τους γλουτιαίους. Ωστόσο ολόκληρο το σώμα συμμετέχει. Και ο κορμός για να δώσει τη σωστή στάση του σώματος, και τα άνω άκρα, για να σταθεροποιήσουν το τιμόνι.
Καλή άσκηση για διαβητικούς και υπερτασικούς
Η ενδυνάμωση του μυϊκού ιστού που προσφέρει η ποδηλασία βοηθά σε πάρα πολλά θέματα υγείας, όπως είναι η καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης, της αρτηριακής πίεσης και των λιπιδίων. «Η ποδηλασία, εξηγεί ο κ. Κάβουρας είναι μια εξαιρετική δραστηριότητα για άτομα που μπορεί να έχουν μικρή διαταραχή ή κληρονομικότητα στο να εμφανίσουν διαβήτη κάποια στιγμή στη ζωή τους, κι αυτό γιατί γυμνάζονται μεγάλοι μύες, μεγάλες μυϊκές ομάδες, με αποτέλεσμα να γίνεται πολύ καλύτερη ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος. Βοηθάει επίσης σε πολλά θέματα που σχετίζονται με καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως είναι η υπέρταση και τα λιπίδια».
Σημαντική η σωστή επιλογή ποδηλάτου
Όπως κάθε άσκηση έτσι και το ποδήλατο έχει τα «μυστικά» του. Το πρώτο που θα πρέπει κανείς να προσέξει είναι η επιλογή του κατάλληλου ποδηλάτου. Το ποδήλατο θα πρέπει να ταιριάζει στις ανάγκες μας, στο σωματότυπό μας. Η αγορά ποδηλάτου μέσω διαδικτύου δεν είναι μία καλή επιλογή. Ούτε βεβαίως η αγορά με κριτήριο το πόσο ελκυστική μας φαίνεται η εικόνα ενός ποδηλάτου. Η ενδεδειγμένη πρακτική που θα πρέπει να ακολουθήσει κανείς για να αγοράσει ποδήλατο είναι να απευθυνθεί σ’ ένα κατάστημα πώλησης ποδηλάτων και να εξηγήσει στον υπάλληλο ή τον καταστηματάρχη τι θέλει να κάνει με αυτό. Αφού πάρει τις πληροφορίες που θέλει και ακούσει τις όποιες συμβουλές, θα πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσει το ποδήλατο ή τα ποδήλατα στα οποία θα καταλήξει και στη συνέχεια με ηρεμία να αποφασίσει, ενδεχομένως ζητώντας και κάποια άλλη γνώμη. Η σωστή επιλογή ποδηλάτου έχει τεράστια σημασία, γιατί μειώνει τις πιθανότητες τραυματισμών και ατυχημάτων.
Τα «μυστικά» της χρήσης
Εξίσου σημαντικός είναι και ο τρόπος χρήσης του ποδηλάτου. Ο καλύτερος τρόπος για να αποκομίσει κανείς τα μέγιστα δυνατά οφέλη κάνοντας ποδήλατο είναι να ξεκινήσει στην αρχή να ποδηλατεί για λίγα λεπτά με αργό ρυθμό και στη συνέχεια να συνεχίσει πιο γρήγορα, προσπαθώντας όμως να μην αυξομειώνει απότομα το ρυθμό με τον οποίο ποδηλατεί. Για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να αλλάζει τις ταχύτητες του ποδηλάτου ανάλογα με την κλίση του εδάφους, προσέχοντας για παράδειγμα στις ανηφόρες να χρησιμοποιεί τις χαμηλές ταχύτητες.
Ρύθμιση της σέλας
Αναφορικά με το ποδήλατο, κάτι άλλο που πρέπει να προσέξει ο αναβάτης είναι να ρυθμίσει σωστά το ύψος της σέλας. Πολλοί άνθρωποι προκειμένου να νοιώθουν μεγάλή ασφάλεια και να πατάνε όντας πάνω στη σέλα και με τα δύο τους πόδια καλά στο έδαφος όταν σταματούν, κατεβάζουν πολύ χαμηλά τη σέλα με αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια της ποδηλασίας να λυγίζει πάρα πολύ το γόνατο και να επιβαρύνεται πολύ η άρθρωσή του.
Μία πολύ απλή συμβουλή που δίνει ο κ. Κάβουρας «είναι κατά τη διάρκεια της ποδηλασίας, όταν είμαστε στο χαμηλότερο σημείο της πεταλιάς, το γόνατο πρέπει να είναι απειροελάχιστα λυγισμένο και να παραμένει σχεδόν ίσιο, πολύ λίγο λυγισμένο. Αν ακολουθήσουμε αυτόν τον κανόνα, θα ξέρουμε ότι έχουμε ρυθμίσει με ασφάλεια το ύψος της σέλας».
Σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται η ποδηλασία
Η ποδηλασία ίσως να αντενδείκνυται, όπως επισημαίνει ο κ. Κάβουρας, κυρίως σε περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν πρόβλημα ισορροπίας, ανθρώπους που έχουν κάποιο πρόβλημα με τα αυτιά ή την παρεγκεφαλίδα τους. Άτομα επίσης που έχουν πρόβλημα μέσης σε οξεία φάση δεν μπορούν να ποδηλατήσουν και θα πρέπει να συμβουλευτούν γιατρό πριν ανέβουν στο ποδήλατο. Γενικά πάντως για άτομα που έχουν ήπια προβλήματα στη μέση η ποδηλασία βοηθά, καθώς τις περισσότερες φορές τα προβλήματα αυτά οφείλονται στον καθιστικό τρόπο ζωής. Τέλος, ένας άλλος περιορισμός είναι κάποια σοβαρή πάθηση στα γόνατα, η οποία είναι πιθανό να δημιουργήσει κάποιο πρόβλημα.
Μικροί παράδεισοι για ποδηλάτες
Δυστυχώς η Αθήνα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δεν προσφέρεται για ποδηλασία. Υπάρχουν ωστόσο κάποιοι μικροί παράδεισοι, όπου μπορεί κάποιος να ποδηλατήσει χωρίς να έχει το άγχος των τροχοφόρων. Στα νότια προάστια από τον Πειραιά και το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και κατά μήκος του παραλιακού μετώπου προς τη Γλυφάδα υπάρχουν πολλές περιοχές που μπορείς να ποδηλατήσεις χωρίς να χρειαστεί να βγεις στο δρόμο και να διακινδυνεύσεις τη σωματική σου ακεραιότητα.
Στα βόρεια προάστια υπάρχουν κάποια πάρκα, όπως για παράδειγμα το πάρκο Αντώνη Τρίτση που είναι μια εξαιρετική περίπτωση για ποδηλασία και το κτήμα Συγγρού, στο Μαρούσι. Ακόμη πιο βόρεια υπάρχουν στο Τατόϊ, στο άλσος τα πρώην βασιλικά ανάκτορα, ένας χώρος επίσης εξαιρετικός για ποδηλασία.
Στα δυτικά υπάρχει το Κέντρο Περιβαλλοντικής Προστασίας στο Ίλιον. Εάν υπάρχει διάθεση, υπάρχουν μέρη.
Πιο κοντά στο κέντρο της πόλης υπάρχει η Πολυτεχνειούπολη στου Ζωγράφου που μάλιστα διαθέτει και ποδηλατόδρομο ενώ πάντα υπάρχει και η all time classic λύση της βόλτας στο Ζάππειο και τον Εθνικό Κήπο. Αρκετές ομάδες ανθρώπων που αγαπούν την ποδηλασία δραστηριοποιούνται και διοργανώνουν βόλτες με ποδήλατο στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας.
Γενικότερα στην Ελλάδα το Μεσολόγγι κρατάει τα «σκήπτρα», αφού πιο πολύ από κάθε άλλη πόλη θεωρείται ότι είναι ο παράδεισος του ποδηλάτη, και ακολουθούν η Καρδίτσα, η Λάρισα, τα Τρίκαλα, η Βέροια και η Κως.
Ένα οικολογικό μέσο, χρήσιμο για το 50% των μετακινήσεων
Καλό θα ήταν η ποδηλασία να μπει στην καθημερινότητά μας και να μάθουμε να τη χρησιμοποιούμε και για τις απλές μετακινήσεις σε πολύ κοντινές τουλάχιστον αποστάσεις. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 20-30% των μετακινήσεων που γίνονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι για αποστάσεις μικρότερες των πέντε χιλιομέτρων, αποστάσεις δηλαδή που με ένα ποδήλατο μπορεί κανείς να την καλύψει σε 10-15 λεπτά. Οι αποστάσεις μάλιστα 1-2 χιλιομέτρων καλύπτουν το 50% των μετακινήσεων με αυτοκίνητο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κανείς δε λέει να πάρουμε τα ποδήλατα και να βγούμε στους δρόμους. Πολλοί άνθρωποι δικαιολογημένα φοβούνται, γιατί δυστυχώς δεν υπάρχει ακόμη στη χώρα μας τέτοια κουλτούρα που να επιτρέπει στον ποδηλάτη, όταν ποδηλατεί στον δρόμο, να αισθάνεται ότι μπορεί να είναι ασφαλής.
«Ο μέσος άνθρωπος διστάζει να βγει με το ποδήλατο στο δρόμο, όπως και εγώ δίσταζα πριν μερικά χρόνια, μέχρι που πρωτοξεκίνησα και τώρα δεν ποδηλατώ πουθενά αλλού», αναφέρει ο κ. Κάβουρας.
«Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αντίθετα, μπορεί ακόμη και ένα ηλικιωμένο άτομο να κάνει ποδήλατο στους δρόμους της πόλης γιατί πέρα από το ότι υπάρχουν εκτεταμένα δίκτυα ποδηλατοδρόμων, οι οδηγοί αλλά και οι πεζοί σέβονται τον ποδηλάτη. Στη Δανία, όπου βρέθηκα πριν από μερικούς μήνες», αναφέρει ο κ. Κάβουρας, «βλέπεις κυρίες 70 ή ακόμη και 80 ετών οι οποίες μετακινούνται καθημερινά μέσα στο χιόνι με το ποδήλατό τους. Υπάρχουν όμως ποδηλατόδρομοι και σεβασμός προς τον ποδηλάτη, κάτι το οποίο δεν υπάρχει εδώ. Δεν σας κρύβω ότι όσες φορές βγαίνω για να κάνω ποδηλασία, κυρίως στην παραλιακή όπου πηγαίνω, εάν είμαστε 3-4 ποδηλάτες και ουσιαστικά έχουμε ολόκληρη τη δεξιά λωρίδα, το τι ακούμε από τους φίλους οδηγούς είναι απερίγραπτο τις περισσότερες φορές».
Η Πολιτεία οφείλει να υλοποιήσει τα σχέδια που υπάρχουν για τη δημιουργία ποδηλατοδρόμων στην Αθήνα, ενισχύοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τον κόσμο να χρησιμοποιήσει ένα μέσο καθ’ όλα οικολογικό και ιδιαίτερα ωφέλιμο για την ανθρώπινη υγεία, σωματική αλλά και ψυχική, αφού η ποδηλασία είναι μία καλή άσκηση εναντίον του στρες.
Συμβουλές
* Με 250-300 ευρώ μπορεί να βρει κανείς στην αγορά ένα αρκετά καλό ποδήλατο.
* Μερικά χρήσιμα sites:
www.filoi.eie.gr , www.podilatreis.gr , www.pamevolta.gr , www.podilates.gr , www.acropolisbikes.gr , www.cyclist-friends.gr